QƏRBİ AZƏRBAYCAN İRSİ

Dərələyəz ma­ha­­­lı Ke­şiş­kənd (Ye­ğe­q­nad­­zor) rayo­n­un­­­da, mər­­­kə­z­dən 29 km mə­­sa­­fədə, Ay­səsi kən­­­d­in­də ye­r­ləşir

1946-cı ildə adı dəyişdirilərək Qı­­zılgül, 19.04.1991-cil ildə isə Areta ad­lan­dı­rılıb

Memarlıq

Kənddə VII, X-XI əsrlərə aid al­ban kil­səsi, t­ü­r­k­­lərin həyatı ilə bağlı digər ta­ri­xi abi­dələr (xaç­ daşları) indi də durur.

Kənd qəbiristanlığından 200 m uzaqda 3 m uzunu, 1 m eni olan təhnə (daşdan yo­nul­muş qab) bozalt daş­dan yonulub ha­zır­lan­mış və 500 m uzaqlıqdakı bu­la­ğ­ın suyu bu təhnə daşa gətirilib. Kilsə ya­xın­lı­ğın­dakı qəbiristanlıqdakı qəbir daşları üzərində al­ban əlif­bası ilə yazılan çoxlu daşlar və onların üzərində şahə qalxmış at üstündə çiy­nində saz, əlində qalxan və qılınc, yay, ox olan cəngavər, şahə qalxan atın qa­ba­ğın­da isə pəncəsini açan aslan təsvir edilib [i], [ii].

Yaşayış məs­kə­ni­nin qə­dim­li­yi­ni əks et­di­rir.

[i] https://az.wikipedia.org/wiki/Q%C4%B1z%C4%B1lg%C3%BCl_(D%C9%99r%C9%99l%C9%99y%C9%99z;

[ii] Ələkbərli, Ə. Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı / Əziz Ələkbərli. – Bakı, 1988. – S. 348.