QƏRBİ AZƏRBAYCAN İRSİ

Zəngibasar ma­h­a­­­­­lı, Zən­gi­ba­­sar ra­yo­­n m­­ər­kəzi Ulu­­­x­a­n­­­lı qə­sə­bə­sin­dən 11 km şi­mal-şərq­də, Zə­n­gi ç­a­yı­nın sağ sahi­l­i­n­­d­­əki Meh­­m­a­n­­da­r (Ş­or­­lu Me­h­­­­­m­a­n­­­dar) kən­d­in­­də yerləşir.

3.01.1935-ci il­də  kən­din Şorlu Meh­­man­dar adı də­yiş­di­ri­lərək Mehmandar adlandırılıb.

25.01.1978-ci ildə isə Hov­ta­şat adı ilə dəy­iş­di­rilib.

Memarlıq

1919-cu il de­p­o­r­­­ta­si­yası za­m­anı yan­dı­rı­lıb. So­vet haki­miy­­yə­­ti il­lə­r­i­­­ndə k­ə­n­­də qayı­dan əhali tərə­fin­dən təmir edilib. 1988-ci il de­­por­ta­s­i­ya­sına  qə­dər məs­cid ki­mi fə­a­l­iy­yətinə i­ca­­zə v­e­­ril­mə­di­yi­n­dən müx­təlif cür isti­fad­­ə olunub. 1988-ci il de­por­ta­­si­ya­sından s­o­n­­ra  məhv edi­lib

Hacı Abbas ağa məscidi təxmini tarixlə 1840-cı ildə Hacı Abbas ağa tərəfindən ti­ki­lib və məscidə onu tikdirən şəxsin adı ve­rilib. Məscid Türkiyə və İrandan gətir­il­miş ustalar tərəfindən inşa edilib, Zən­gi­ba­sar və Üçkilsə mahalındakı bütün mü­səl­man­­­ların ibadət və ziyarət məkanına çev­rilib. 1915-1918-ci illərdə er­mə­ni­lərin hü­cu­muna məruz qalan kənd əhalisi məscidə sı­ğı­nıb, əli silahlı kişi əhali isə məscidin kə­narında keşik çəkərək onları qoruyub [i], [ii], [iii], [iv].

1831-ci ildən an­caq azər­bay­can­lı­ların ya­şadığı kənd­də inşa edi­lən Hacı Abbas məs­­cidi də kən­d­in azər­bay­can­lı­la­ra aid old­u­ğu­nu isbat edir.

[i] Шопен, И. Исторический памятник состояния армянской области к эпоху ее присоеденения к Российской империи / Иван Иванович Шопен. –  СПб., 1852. –  С. 575-578.

[ii] Арутюнян, В.М. Памятники  армянского зодчества / В.М.Арутюнян, С.А.Сафарян. –  М., 1951. – С. 42.

[iii] Ələkbərli, Ə. Qədim Türk-Oğuz yurdu – “Ermənistan” / Əziz Ələkbərli. –  Вakı, 1994. – S. 158-161.

[iv] Ələkbərli, Ə. Qərbi Azərbaycanlıların 1988-ci il soyqırımı / Əziz Ələkbərli. – Bakı, 2008. –  S. 80.