QƏRBİ AZƏRBAYCAN İRSİ

İrəvan qube­r­ni­ya­sı Eç­mi­əd­zin qə­za­sın­da, son­ra­dan Əş­tərək rayo­nundakı Talış kəndində.

Talış kəndinin adı 11.11.1970-ci ildən – Aruç.

Memarlıq

Talış kəndindəki müsəlman tür­b­ə­­sinin  dam his­sə­si uçub da­ğı­lıb. Ha­zır­kı dövrdə ya­rıxa­rabalıq və­ziy­yət­də er­m­ə­­­ni abi­dəsi ki­mi təq­dim olu­nur.

Talış kəndinin kənarındakı yüksək ərazidə yer­ləşən müsəlman türbəsinin XIII-XIV yüzilliklərə aid olduğu ehtimal olunur. Tür­bə, dəyirmi formada xüsusi dördkünc kə­silmiş böyük qırmızı tuf daşdan tikilib. Ətrafı kiçik qaya daşları və ermənilər tə­rəf­indən uçurulub dağıdılmış qədim  qəbir daş­ları ilə əhatə olunub. Rayon mər­kəz­in­dən 21 km qərbdə yerləşir. Kənddə 1828-ci ilə kimi yalnız azərbaycanlılar yaşayıb. 1828-1829-cu illərdə Türkiyənin Bayazet vi­­layətindən ermənilər köçürülərək k­ə­n­d­d­ə yerləşdirilib [i]. Kəndin ərazisində XIII-XIV yüzilliklərə aid  azərbay­can­lı­la­ra məxsus qədim qalanın xarabalıqları indi də durur.

Toponim Qı­zıl­baş türk tay­fa­sın­­dan olan talış et­­nonimi əsa­s­ın­da əmələ gəlib. Etnotoponimdir.Quruluşca sadə to­ponimdir [ii].

[i] Hakopyan, T.X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti / T.X.Hakopyan, St.T.MəlikBaxşyan, O.X.Barseğyan . –C. I: AD . – İrəvan: İrəvan Universiteti, 1986 . – S. 509. – Erməni dilində.

[ii] Əfəndiyev, O. Azərbaycan Səfəvilər dövləti / Oqtay Əfəndiyev; tərc ed. K.Muxtarov; elmi red. X.Qasımov. – Bakı: Azərnəşr, 1993. – S. 195.